Byaktul he : Tuwan SaWaD AL-AzHaRy
Lilayan sin manga Mustalahat siyabbut hi Shaikhul Islam Abil Abbas Ibn Taymiyyah ( rahimahullah ) :
Laung hi Shaikhul Islam ibn Taymiyyah (rahimahullah) :
Namaratsaya kami ha katân unu-unu na in piyag sifat sin Allâh ta’âla ha zat Niya , iban piyag sifat kaniya sin Rasûl Niya Muhammad (sallallahu alayhi wa sallam), ha wayru’un tahrêf[ pagpinda/pagpalling ], iban ta’têl [pagmalilu’], iban tak-yêf [pagpahantang ], iban tamthêl [pagpanghinibu’ ].
Unu in hati sin manga mustalahat ini ta’têl, tahrêf, takyêf, tamthêl ?
Muna-muna subay natu’ tumtumun in manga mustalahat ini ,iban na sin manga ma’na “hâtihan” nila, supâya di’ kita ka hunitan mag hâti sin manga lilayan ha susûngun ini.
At-ta’têl
In hâti sin At-ta’têl: Napihan[ malilu’un ] in ma’na amu in manunjûki ha SIFAT.
In ta’têl bang ha panawhêd mata’ud in darajat niya :
1-Ta’têl sin manga BÂTINÎYA :
Napihan/malilu’un in duwa sifat nag susulang.
Sumagawa’ unu in hâti sin “napihan [malilu’un ] in duwa sifat nag susulang”?
In hipag sifat sin manga sila ini pa Tuhan amun manga sifat nag susulang , laung nila, in Allâh di’ maka rungug, ampa isab bukun siya di’ maka rungug, buhi’ ampa isab bukun siya bukun buhi’ ,maka ingat ampa isab di’ siya maka ingat , way pagka wujud niya ampa isab bukun way pagka wujud niya, in kahawpu’an niya , in manga bitsara nila ini , bitsara nagtutunggakali ,way ma’na niya, iban wayru’un kama’tunan niya.
Ampa in pangahagad nila ini matarrang in pagkaba’tal, mayta laung? Ha sabab sin in piyag sifat nila ha Tuhan, sifat mustahêl, tantu’ di’ hika tûp pa Tuhan, tanda’ niya sîpat nila in Tuhan sin sifat ‘Adam [ wayru’un wujud niya ].
In kasabunnâlan niya, amu ini in mattan pangahagad sin manga sila ini, [ sin in Tuhan wayru’un wujûd niya ] in Tuhan wayru’un, sumagawa’ hipang dupang nila sadja pa manga mânusiya’, nagpasaka’ula-ula in sila nâmamaratsaya pa Tuhan, salta’ hipag panyabut nila daisab in kalima Lâ ilâha illallâh, malayngkan in pangahagad nila amuna in biya’ sin nasabbut yadtu.
Adapun in manga bâtinîya mataud tumpukan, biya’ na sin manga [ Karamita, Durûz, Albahara, iban na sin manga Alawi ].
2-Ta’têl sin manga mag pafalâsafa [ philosophy ]:
In na tânug dayng ha manga muslim amun namawgbug ha pamaham ini, biya’ na kanda Ibn Sina [ Avicenna ] iban hi Al-Farabi, in pamawgbug sin sila ini nangahagad ha manga magpafalâsafa [ philosopher ], biya’ kan Arosto [ Aristle ] iban hi Aflatûn [ Plato ], na in kaput nila ini mag isbat sin wujud mutalak, amun wujud wâjib, atawa amun pagtawagun nila wâjib alwujud, bukun siya Zât salta’ bukun siya Sifat, damikkiyan bukun Fi’il, sumagawa’ wujud mutalak, hâtihan niya timubtub ha pagka wujud sadja.
3-Ta’têl sin manga Sûfi Ittihadiya iban Hululîya:
In manga na tânug nâmawgbug ha kaput Ittihad, biya’ na kanda ibn Arabi, hi ibn Alfarid iban hi ibn Sab’ên, damikkiyan hi Hallaj, na tânug siya nâmawgbug ha kaput Hulûl.
Tanyag pa katan naka pangadji’ âgama, sin in kaput sin manga sûfi kiya lamuran sin pangadji’ palâsafa [ philosophy ], bang bukun in tindugan sin pangahagad nila Falâsafa.
Unu in hâti sin Hulûl iban ittihad?
a. In hulûl: amuna in pangahagad, magsâmud in Tuhan iban sin manga piyapanjari Niya, biya’ sin sampatun pagmisra’ sin Asin iban sin Tubig, hâtihan niya in katân wujud Allâh.
Laung hi Hallaj:
[Lâ ilâha illallâh, mâfil jubbati illallâh ] in hâti niya [ bunnal tu’ud wayru’un Tuhan mapu’as in Allâh, iban bunnal tu’ud in namamakay sin Jubba ini Allâh ] matarrang, bang sawpâma in manga Nasrâni nakupul ha sababan sin pangahagad nila in Tuhan simâmud kan Êsa (‘alayhis salam), biyaddi’in na baha’ in manga sila nagkahagad sin in Tuhan sima sâmud ha katan piyapanjari niya?
Dayng ha sabab yadtu, in pangahagad sin manga tau awam, in Allâh yan sima sâmud ha katân, bunnal tu’ud in kabtangan atawa pamaham yan ba’tal salta’ wayru’un naka’amu, pasalan bang mu sila ma’asubu, unu ya’un in Allâh ha Baboy iban Iru’? na in hi sambung nila kaymu [ ‘a’udhubillâh ] di’ sila jumawab, [ astagfirullâh].
Sumagawa’ in manga sila namamawgbug ha Hulûl iban ittihan, na amuyan in pangahagad nila nagsasâmud in Allâh iban sin katân yan, atawa katan yan Allâh, [ wal iyâdhu billâh ].
b. In ittihad: amu in pangahagad in katan ini hambu’uk da in ka’awnan niya, in katan ini Allâh. Na in sila ini labi in kapul nila dayng ha manga nagkakahagad iban namamawgbug ha Hulûl.
Adâpun in manga nâmawgbug ha pangahagad ittihad, sila na ini in manga kaimaman dakula’ sin manga Sûfi, biya’ na kanda ibn Arabi, kanda ibn al-Farid iban hi ibn Sab’ên, in manga sila ini guru dakula’ sin manga Sûfi, lamud na hinda Dusûki, hi Shazili, hi Almursi Abul Abbas, murid hi Abil Atâ’ As-Sakandari murid hi Abil Hasan Al-Shazili, in katân ini manga ka’imaman, atawa kaguruhan, atawa awliya’ sin manga tasawuf.
Dung-dungi niyu marayaw in jikir sin manga Shaziliya [ Allâhumma inshilni min awhal attawhêd, wa agrikni fiy ayni bahril wehda ] astagfirullâh kahâtihan niyu ka bang unu in ma’na niya ini?
Hâtiniya:
ya Allâh hawna kami dayng ha pisak sin tawhêd, ampa mu kami lu’musa ha dagat sin Wehda .
Dayng ha sabab yadtu, di’ kaw ma inu-inu bang maka pamûng in hambu’uk nagdara dûngan kanila, biya’ na kan Tilmisani, [ bunnal tu’ud in iru’ iban babuy Tuhan ]. Astagfirullâh.
Laung hi ibn Arabi:
tagna’ madugal aku ha tau bang dugaing in agama dayng ha agama ku, sumagawa’ bihaya’un ha pangatud ku wayru’un piyag âgan sin Ka’ba iban sin manga simbahan, iban sin barhala’ pagsusumbahun, iban na sin pag-i’ipatan usa, na in katan yadtu sama sibu’ ha pangatud ku.
Mawpakkat in ‘ulama’ sin Islam, hisiyu siyu in magbitsara sin biya’ haini, na! Bunnal tu’ud in siya ma kufur.
Dayng ha sabab yan, matarrang iban mabuntul/matulin in bawgbug/kaput sin manga Assalaf Assâlih, [ bunnal tu’ud in Allâh nag istiwa’ ha Arash niya, butas ha piyapanjari niya ].
4-Ta’têl sin manga Jahmiya naka’una :
Adâpun in pag ta’têl sin manga Jahmîya naka’una, malilu’un [napihun ] nila in ma’na sin Qur’ân iban sunnah, matarrang iban matampal. In manga sila ini di’ nila pag isbatun in ngân [ isim ] atawa Sifat iban Fi’il sin Allâhu ta’âla.
Dayng ha manga nagpasaplag sin pangahagad ini, biya’ na kan Aljahm bin Safwan murid hi Alja’ad bin Aldirham.
Ampa in hi Ja’ad bin Aldirham, siya ini in naka una nag pamahalayak sin manga kaput/bawgbug ini.
1-miyalilu’ niya in pagbitsara sin Tuhan iban sin hi Mûsa (‘alayhis-Salam) .
قال تعالى وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا
Hâti niya:
parman sin Allâhu ta’âla: iban diyâ nagbitsara sin Allâh in mûsa (‘alayhis salam ) nagsambung laung. [An-nisa’ :164].
2- miyalilu’ niya in pag bagay [ khilla ] sin Tuhan iban sin hi Ibraheem (‘alayhis salam).
قال تعالى وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلا
Hâti niya:
parman sin Allâhu ta’âla: iban hînang sin Allâh in hi Ibrahim bagay kanung nungan (‘alayhis salam )..[An-nisa’ :125]
3.miyalilu’ niya in pag istiwa’ sin Allâh ha ta’as sin Arash niya.
قال تعالى الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى
Hâti niya:
parman sin Allah: {in [Tuhan ] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.} [(butas ha piya panjari Niya).[Taha :5]
palsababan sin pag malilu’hi Ja’ad bin Aldirham, ha âyat nag kasabbut yan, kiyupul siya sin manga ‘ulama’ Tâbi’ên ha jaman niya, sambil siyumbai’ siya hi khâlid bin Abdillâh Alkisriy ha adlaw haylaya hadji’, in tuhuma kaniya in siya zindêk.
5-Ta’têl sin manga Mu’tazila :
Adâpun in pangahagad manga Mu’tazila, kiyawa’ nila daisab dayng ha manga Jahmîya, sumagawa’ in manga [ Mu’tazila ] naka ga’an hangkatiyu’, ampa in manga sila ini mag isbat sin Zât iban sin ngân [ ism ], sumagawa’ napihun nila in Sifat, jari niya, in Tuhan ha pangahagad nila, makadungug sumagawa’ wayru’un pangdungug, maka kita’ sumagawa’ wayru’un pangita’, maka ingat sumagawa wayru’un pangingat, maka ga’us sumagawa’ wayru’un ga’us Niya, in manga himumûngan nila ini, di’ mag kugdan, salta’ nagsusulang iban nagtutunggakali.
6-Ta’têl sin manga Ashâ’ra :
Adâpun in manga Ashâ’ira, isbatun nila in 7 sifat, atawa 13 sifat, atawa 20 sifat, ampa in kaibanan wala’ nila na isbat, lâgi’ ta’wilan nila in kaibanan sifat sin Tuhan.
Mayta’ nila îsbat in manga sifat ini? Sabab in pag isbat ha manga sifat [ 7, 13, 20 ] ka’unun kunu’ sin akkal, ampa in kaibanan di’ na kaunun sin akkal nila.
Dayng ha sabab yadtu bang mu usisa’un urulun in pu’unan sin pangahagad nila, nakawa’ nila ra dayng ha manga magpapalâsapa[ phisolophy ] iban dayng ha manga Jahmîya, amun Akkal in masdar talaki nila, bukun Qur’ân iban Hadêth. Hâti niya piyahalga’ in akkal dayng sin naqal [Qur’an iban Hadêth ].
Biya’ sin sifat pag istiwa’ sin Tuhan, amun kiya limpal ha sura Taha, âyat hika lima, {in [Tuhan] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.}, in sifat pag istiwa’ ini, di’ ka’unun sin akkal sin manga Ashâ’ira, hangkan malilu’un nila in sifat ini, ampa nila hi palling pa istawla [ nangagaw ], in hâti niya iyagaw sin Tuhan in Arsh’, in pangasubu, dayng kan siyu iyagaw sin Tuhan in Arash?
In kamattanan niya, in sila ini wayru’un nag ta’wêl sumagawa’ in pagtawag kanila ini nagtahrêf, bukun nag ta’wêl.
Laung he Imam Ad-dhahabi:
Bayta’ dayng kan Dâwûd bin Ali, laung niya: sâ’bu aku didtu kan ibn Al-Arabi, awn tau nangasubu, ya aba Abdillâh: unu in hâti sin parman sin Allâh { Al-rahmânu ‘alal arshistawa’ }, hâti niya: {in [Tuhan] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.}
Laung hi ibn Al-Arabi: yan Siya ha ta’as sin Arash, amuna in lîmpal niya halawm sin Qur’ân maha mulliya.
Laung sin tau yadtu: bukun amu in biyayta’ mu, ampa laung na in hâti sin istawa’ amuna in istawla.
Laung hi ibn Al-Arabi: hundung kaw, ayaw kaw mag bitsara sin di' mu kaingatan.
Pasalan in Arab, di’ sila mag iyan: istawla ‘ala ash-shay’: hâti niya : na’agaw niya in unu-unu na: na bang wayru’un nara niya nag agaw, na hisyu in nangda’ug, dayng ha duwa nag agawa, ha hal yadtu manjari iyanun [istawla ‘ala ash-shay’, na’agaw niya in unu-unu na ].
Bunnal tu’ud in Allâh, wayru’un maka agaw sin unu- unu na dayng kaniya, hâti niya in Allâh yan ha ta’as sin Arash niya, biya’ sin parman Niya .
Bassaha niyu man in lilayan sin At-tahrêf , ha gikap hika tuo
Subhanakallahu wa bihamdik ,astagfiruka wa atubu ‘ilayk [kaffaratul majlis]
Laung hi Shaikhul Islam ibn Taymiyyah (rahimahullah) :
Namaratsaya kami ha katân unu-unu na in piyag sifat sin Allâh ta’âla ha zat Niya , iban piyag sifat kaniya sin Rasûl Niya Muhammad (sallallahu alayhi wa sallam), ha wayru’un tahrêf[ pagpinda/pagpalling ], iban ta’têl [pagmalilu’], iban tak-yêf [pagpahantang ], iban tamthêl [pagpanghinibu’ ].
Unu in hati sin manga mustalahat ini ta’têl, tahrêf, takyêf, tamthêl ?
Muna-muna subay natu’ tumtumun in manga mustalahat ini ,iban na sin manga ma’na “hâtihan” nila, supâya di’ kita ka hunitan mag hâti sin manga lilayan ha susûngun ini.
At-ta’têl
In hâti sin At-ta’têl: Napihan[ malilu’un ] in ma’na amu in manunjûki ha SIFAT.
In ta’têl bang ha panawhêd mata’ud in darajat niya :
1-Ta’têl sin manga BÂTINÎYA :
Napihan/malilu’un in duwa sifat nag susulang.
Sumagawa’ unu in hâti sin “napihan [malilu’un ] in duwa sifat nag susulang”?
In hipag sifat sin manga sila ini pa Tuhan amun manga sifat nag susulang , laung nila, in Allâh di’ maka rungug, ampa isab bukun siya di’ maka rungug, buhi’ ampa isab bukun siya bukun buhi’ ,maka ingat ampa isab di’ siya maka ingat , way pagka wujud niya ampa isab bukun way pagka wujud niya, in kahawpu’an niya , in manga bitsara nila ini , bitsara nagtutunggakali ,way ma’na niya, iban wayru’un kama’tunan niya.
Ampa in pangahagad nila ini matarrang in pagkaba’tal, mayta laung? Ha sabab sin in piyag sifat nila ha Tuhan, sifat mustahêl, tantu’ di’ hika tûp pa Tuhan, tanda’ niya sîpat nila in Tuhan sin sifat ‘Adam [ wayru’un wujud niya ].
In kasabunnâlan niya, amu ini in mattan pangahagad sin manga sila ini, [ sin in Tuhan wayru’un wujûd niya ] in Tuhan wayru’un, sumagawa’ hipang dupang nila sadja pa manga mânusiya’, nagpasaka’ula-ula in sila nâmamaratsaya pa Tuhan, salta’ hipag panyabut nila daisab in kalima Lâ ilâha illallâh, malayngkan in pangahagad nila amuna in biya’ sin nasabbut yadtu.
Adapun in manga bâtinîya mataud tumpukan, biya’ na sin manga [ Karamita, Durûz, Albahara, iban na sin manga Alawi ].
2-Ta’têl sin manga mag pafalâsafa [ philosophy ]:
In na tânug dayng ha manga muslim amun namawgbug ha pamaham ini, biya’ na kanda Ibn Sina [ Avicenna ] iban hi Al-Farabi, in pamawgbug sin sila ini nangahagad ha manga magpafalâsafa [ philosopher ], biya’ kan Arosto [ Aristle ] iban hi Aflatûn [ Plato ], na in kaput nila ini mag isbat sin wujud mutalak, amun wujud wâjib, atawa amun pagtawagun nila wâjib alwujud, bukun siya Zât salta’ bukun siya Sifat, damikkiyan bukun Fi’il, sumagawa’ wujud mutalak, hâtihan niya timubtub ha pagka wujud sadja.
3-Ta’têl sin manga Sûfi Ittihadiya iban Hululîya:
In manga na tânug nâmawgbug ha kaput Ittihad, biya’ na kanda ibn Arabi, hi ibn Alfarid iban hi ibn Sab’ên, damikkiyan hi Hallaj, na tânug siya nâmawgbug ha kaput Hulûl.
Tanyag pa katan naka pangadji’ âgama, sin in kaput sin manga sûfi kiya lamuran sin pangadji’ palâsafa [ philosophy ], bang bukun in tindugan sin pangahagad nila Falâsafa.
Unu in hâti sin Hulûl iban ittihad?
a. In hulûl: amuna in pangahagad, magsâmud in Tuhan iban sin manga piyapanjari Niya, biya’ sin sampatun pagmisra’ sin Asin iban sin Tubig, hâtihan niya in katân wujud Allâh.
Laung hi Hallaj:
[Lâ ilâha illallâh, mâfil jubbati illallâh ] in hâti niya [ bunnal tu’ud wayru’un Tuhan mapu’as in Allâh, iban bunnal tu’ud in namamakay sin Jubba ini Allâh ] matarrang, bang sawpâma in manga Nasrâni nakupul ha sababan sin pangahagad nila in Tuhan simâmud kan Êsa (‘alayhis salam), biyaddi’in na baha’ in manga sila nagkahagad sin in Tuhan sima sâmud ha katan piyapanjari niya?
Dayng ha sabab yadtu, in pangahagad sin manga tau awam, in Allâh yan sima sâmud ha katân, bunnal tu’ud in kabtangan atawa pamaham yan ba’tal salta’ wayru’un naka’amu, pasalan bang mu sila ma’asubu, unu ya’un in Allâh ha Baboy iban Iru’? na in hi sambung nila kaymu [ ‘a’udhubillâh ] di’ sila jumawab, [ astagfirullâh].
Sumagawa’ in manga sila namamawgbug ha Hulûl iban ittihan, na amuyan in pangahagad nila nagsasâmud in Allâh iban sin katân yan, atawa katan yan Allâh, [ wal iyâdhu billâh ].
b. In ittihad: amu in pangahagad in katan ini hambu’uk da in ka’awnan niya, in katan ini Allâh. Na in sila ini labi in kapul nila dayng ha manga nagkakahagad iban namamawgbug ha Hulûl.
Adâpun in manga nâmawgbug ha pangahagad ittihad, sila na ini in manga kaimaman dakula’ sin manga Sûfi, biya’ na kanda ibn Arabi, kanda ibn al-Farid iban hi ibn Sab’ên, in manga sila ini guru dakula’ sin manga Sûfi, lamud na hinda Dusûki, hi Shazili, hi Almursi Abul Abbas, murid hi Abil Atâ’ As-Sakandari murid hi Abil Hasan Al-Shazili, in katân ini manga ka’imaman, atawa kaguruhan, atawa awliya’ sin manga tasawuf.
Dung-dungi niyu marayaw in jikir sin manga Shaziliya [ Allâhumma inshilni min awhal attawhêd, wa agrikni fiy ayni bahril wehda ] astagfirullâh kahâtihan niyu ka bang unu in ma’na niya ini?
Hâtiniya:
ya Allâh hawna kami dayng ha pisak sin tawhêd, ampa mu kami lu’musa ha dagat sin Wehda .
Dayng ha sabab yadtu, di’ kaw ma inu-inu bang maka pamûng in hambu’uk nagdara dûngan kanila, biya’ na kan Tilmisani, [ bunnal tu’ud in iru’ iban babuy Tuhan ]. Astagfirullâh.
Laung hi ibn Arabi:
tagna’ madugal aku ha tau bang dugaing in agama dayng ha agama ku, sumagawa’ bihaya’un ha pangatud ku wayru’un piyag âgan sin Ka’ba iban sin manga simbahan, iban sin barhala’ pagsusumbahun, iban na sin pag-i’ipatan usa, na in katan yadtu sama sibu’ ha pangatud ku.
Mawpakkat in ‘ulama’ sin Islam, hisiyu siyu in magbitsara sin biya’ haini, na! Bunnal tu’ud in siya ma kufur.
Dayng ha sabab yan, matarrang iban mabuntul/matulin in bawgbug/kaput sin manga Assalaf Assâlih, [ bunnal tu’ud in Allâh nag istiwa’ ha Arash niya, butas ha piyapanjari niya ].
4-Ta’têl sin manga Jahmiya naka’una :
Adâpun in pag ta’têl sin manga Jahmîya naka’una, malilu’un [napihun ] nila in ma’na sin Qur’ân iban sunnah, matarrang iban matampal. In manga sila ini di’ nila pag isbatun in ngân [ isim ] atawa Sifat iban Fi’il sin Allâhu ta’âla.
Dayng ha manga nagpasaplag sin pangahagad ini, biya’ na kan Aljahm bin Safwan murid hi Alja’ad bin Aldirham.
Ampa in hi Ja’ad bin Aldirham, siya ini in naka una nag pamahalayak sin manga kaput/bawgbug ini.
1-miyalilu’ niya in pagbitsara sin Tuhan iban sin hi Mûsa (‘alayhis-Salam) .
قال تعالى وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا
Hâti niya:
parman sin Allâhu ta’âla: iban diyâ nagbitsara sin Allâh in mûsa (‘alayhis salam ) nagsambung laung. [An-nisa’ :164].
2- miyalilu’ niya in pag bagay [ khilla ] sin Tuhan iban sin hi Ibraheem (‘alayhis salam).
قال تعالى وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلا
Hâti niya:
parman sin Allâhu ta’âla: iban hînang sin Allâh in hi Ibrahim bagay kanung nungan (‘alayhis salam )..[An-nisa’ :125]
3.miyalilu’ niya in pag istiwa’ sin Allâh ha ta’as sin Arash niya.
قال تعالى الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى
Hâti niya:
parman sin Allah: {in [Tuhan ] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.} [(butas ha piya panjari Niya).[Taha :5]
palsababan sin pag malilu’hi Ja’ad bin Aldirham, ha âyat nag kasabbut yan, kiyupul siya sin manga ‘ulama’ Tâbi’ên ha jaman niya, sambil siyumbai’ siya hi khâlid bin Abdillâh Alkisriy ha adlaw haylaya hadji’, in tuhuma kaniya in siya zindêk.
5-Ta’têl sin manga Mu’tazila :
Adâpun in pangahagad manga Mu’tazila, kiyawa’ nila daisab dayng ha manga Jahmîya, sumagawa’ in manga [ Mu’tazila ] naka ga’an hangkatiyu’, ampa in manga sila ini mag isbat sin Zât iban sin ngân [ ism ], sumagawa’ napihun nila in Sifat, jari niya, in Tuhan ha pangahagad nila, makadungug sumagawa’ wayru’un pangdungug, maka kita’ sumagawa’ wayru’un pangita’, maka ingat sumagawa wayru’un pangingat, maka ga’us sumagawa’ wayru’un ga’us Niya, in manga himumûngan nila ini, di’ mag kugdan, salta’ nagsusulang iban nagtutunggakali.
6-Ta’têl sin manga Ashâ’ra :
Adâpun in manga Ashâ’ira, isbatun nila in 7 sifat, atawa 13 sifat, atawa 20 sifat, ampa in kaibanan wala’ nila na isbat, lâgi’ ta’wilan nila in kaibanan sifat sin Tuhan.
Mayta’ nila îsbat in manga sifat ini? Sabab in pag isbat ha manga sifat [ 7, 13, 20 ] ka’unun kunu’ sin akkal, ampa in kaibanan di’ na kaunun sin akkal nila.
Dayng ha sabab yadtu bang mu usisa’un urulun in pu’unan sin pangahagad nila, nakawa’ nila ra dayng ha manga magpapalâsapa[ phisolophy ] iban dayng ha manga Jahmîya, amun Akkal in masdar talaki nila, bukun Qur’ân iban Hadêth. Hâti niya piyahalga’ in akkal dayng sin naqal [Qur’an iban Hadêth ].
Biya’ sin sifat pag istiwa’ sin Tuhan, amun kiya limpal ha sura Taha, âyat hika lima, {in [Tuhan] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.}, in sifat pag istiwa’ ini, di’ ka’unun sin akkal sin manga Ashâ’ira, hangkan malilu’un nila in sifat ini, ampa nila hi palling pa istawla [ nangagaw ], in hâti niya iyagaw sin Tuhan in Arsh’, in pangasubu, dayng kan siyu iyagaw sin Tuhan in Arash?
In kamattanan niya, in sila ini wayru’un nag ta’wêl sumagawa’ in pagtawag kanila ini nagtahrêf, bukun nag ta’wêl.
Laung he Imam Ad-dhahabi:
Bayta’ dayng kan Dâwûd bin Ali, laung niya: sâ’bu aku didtu kan ibn Al-Arabi, awn tau nangasubu, ya aba Abdillâh: unu in hâti sin parman sin Allâh { Al-rahmânu ‘alal arshistawa’ }, hâti niya: {in [Tuhan] bayng ulûngun yadtu ha ta’as sin Arash niya.}
Laung hi ibn Al-Arabi: yan Siya ha ta’as sin Arash, amuna in lîmpal niya halawm sin Qur’ân maha mulliya.
Laung sin tau yadtu: bukun amu in biyayta’ mu, ampa laung na in hâti sin istawa’ amuna in istawla.
Laung hi ibn Al-Arabi: hundung kaw, ayaw kaw mag bitsara sin di' mu kaingatan.
Pasalan in Arab, di’ sila mag iyan: istawla ‘ala ash-shay’: hâti niya : na’agaw niya in unu-unu na: na bang wayru’un nara niya nag agaw, na hisyu in nangda’ug, dayng ha duwa nag agawa, ha hal yadtu manjari iyanun [istawla ‘ala ash-shay’, na’agaw niya in unu-unu na ].
Bunnal tu’ud in Allâh, wayru’un maka agaw sin unu- unu na dayng kaniya, hâti niya in Allâh yan ha ta’as sin Arash niya, biya’ sin parman Niya .
Bassaha niyu man in lilayan sin At-tahrêf , ha gikap hika tuo
Subhanakallahu wa bihamdik ,astagfiruka wa atubu ‘ilayk [kaffaratul majlis]
No comments:
Post a Comment